محمد بن سکرانشیخ محمد بن سکران بن ابی‌السعادات بن معمر، ملقب به قدوه، بقیة السلف، شیخ العراق و ابوالفقراء، از صوفیان و زاهدان بزرگ عراق در قرن هفتم هجری است. مزار محمد سکران در قبرستان رصافه، در منطقه راشدیه در شرق بغداد، نزدیک جاده بغداد به خالص، واقع شده است. ۱ - معرفی اجمالیشیخ محمد بن سکران، از صوفیان و زاهدان بزرگ عراق در قرن هفتم هجری است که عمر خود را به زهد و تقوا و تربیت و پرورش صوفیان سپری کرد و مریدان و طرفداران زیادی داشت، او در منطقه «مبارکیه»، از نواحی خالص که منطبق با محل کنونی زیارتگاه وی است، سکونت گزید و زاویه و رباطی ساخت که در آنجا، دراویش را پناه می‌داد، او با دست خود، زراعت می‌کرد. گویند خواجه نصیرالدین طوسی، به دیدار وی آمد و از او پرسید: «ما حدّ الفقر؟» او پاسخ داد: «الذی اعرفه ان زیق الففر ضیق لا یدخله راس کبیر.» [۱]
ابن‌فوطی، عبدالرزاق بن احمد، الحوادث الجامعه، صص۲۵۹ - ۲۶۰.
۲ - تاریخ وفاتشیخ سکران در ۹ شعبان سال ۶۶۷ ه. ق، درگذشت و کنار رباط خود، دفن شد. ۳ - مزارزیارتگاهی، در قبرستان جدید رصافه، در منطقه راشدیه در شرق بغداد، نزدیک جاده بغداد به خالص، واقع است. صاحب این زیارتگاه، یکی از صوفیان و زاهدان بزرگ عراق در قرن هفتم هجری است که ذهبی، نام و نسب وی را محمد بن سکران ابن ابی‌السعادات بن معمّر ذکر کرده و او را با القابی همچون قدوه، بقیة السلف، شیخ العراق و ابوالفقراء، ستوده است. بر مزار وی، گنبد مرتفعی ساختند و بر قبرش، صندوقچه‌ای چوبی قرار دادند. [۵]
ابن‌فوطی، عبدالرزاق بن احمد، الحوادث الجامعه، ص۲۵۹.
بر سردر مقبره وی، کتیبه‌ای آجری وجود دارد که محتوای آن، با اقوال مورخان توافق دارد، براساس این کتیبه، این زاویه را شیخ محمد سکران بنا کرده و خادم و وصی او، شیخ خمیس، گنبد قبر وی را ساخته است.یونس السامرائی، متن کتیبه را چنین بازخوانی کرده است: بسم الله الرحمن الرحیم. (الَّذِینَ یُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیَةً فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ). هذه التربة للشیخ الصالح قطب العارفین اوحد عصره وفرید دهره محیی‌الدین محمد بن السکران (رحمة‌الله‌علیه) وانشا هذه الزاویة واوقفها علی الفقراء والمقیمین والواردین والیتامی والمساکین والغرباء وابناء السبیل وانشا هذه القبة خادمه ووصیه الشیخ خمیس. توفی (رحمة‌الله‌علیه) یوم الجمعة سبع وستین وستمائة وصلی الله علی محمد النبی وآله. [۶]
سامرائى، يونس ابراهيم، مراقد بغداد، صص۳۷ - ۳۸.
۴ - پانویس
۵ - منبعزیارتگاههای عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، برگرفته از مقاله «زیارتگاه محمد بن سکران»، ج۱، ص۴۶۴. رده‌های این صفحه : صوفیان عراق قرن 7 (قمری) | مدفونان در بغداد
|